Data modyfikacji: Wtorek, 28.03.2023

Budowa wędzarni domowej. Grill murowany z wędzarnią krok po kroku

Chcesz samodzielnie wędzić wędliny i ryby? Lubisz majsterkować i sprawia ci ogromną satysfakcję, gdy zupełnie sam zrobisz to, co zaplanowane? Podpowiadamy, jak samodzielnie wykonać domową wędzarnię.

Wędzone wędliny i ryby mają niepowtarzalny smak. Dym wędzarniczy dodaje aromatu, który uwielbiają amatorzy tradycyjnych posiłków.

Taka obróbka mięsa oprócz tego, że wpływa na walory smakowe posiłku, likwiduje też większość bakterii i grzybów. Gdy wędzarnię zrobisz samodzielnie, do wymienionych zalet dochodzi jeszcze jedna – satysfakcja z dobrze wykonanej pracy.

Szukasz inspiracji? Sprawdź nasz pomysł na ogród.

Czym jest wędzenie? Jakiego drewna używać podczas wędzenia?

Wędzenie to jedna z metod konserwacji żywności. Uznawana za jedną z najstarszych – obok solenia i suszenia. Mięso, jego przetwory, ryby i sery konserwuje się za pomocą dymu.

W trakcie procesu produkty poddawane są działaniu nie tylko ciepła, ale i związków chemicznych zawartych w dymie, który otrzymuje się w wyniku spalania specjalnego drewna i jego pochodnych. W swojej wędzarni używaj więc okorowanej brzozy, buku, jaworu, klonu, akacji oraz drewna drzew owocowych, tj. wiśni, gruszy, jabłoni.

Charakterystyczny aromat uzyskasz, paląc jałowiec występujący najczęściej w postaci chrustu lub spreparowanych szyszek. Akacja nada potrawom kolor jasnożółty, buk, klon i jawor – ciemnożółty lub (przy większym stężeniu dymu) – brunatny.

Zrezygnuj z drewna drzew iglastych, takich jak sosna czy świerk. Wytwarzają dużo sadzy i negatywnie wpływają na aromat potraw.

Rodzaje wędzenia

Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje. To wędzenie na zimno i na gorąco. W wędzeniu na gorąco dodatkowo można mówić o opcji: wędzenie na ciepło (czyli z użyciem nie gorącego, a ciepłego dymu). Wędząc, można od razu także piec.

Temperatury wędzenia ze względu na proces to:

na zimno: 16-22 stopni Celsjusza;
na ciepło: 22-45 stopni Celsjusza;
na gorąco: do 90 stopni Celsjusza.

Rodzaje domowych wędzarni

Zdecyduj, jaki rodzaj wędzarni najbardziej ci odpowiada: metalowa, drewniana czy murowana. Metalowa wędzarnia jest najłatwiejsza w przygotowaniu. Najczęściej do budowy komory wędzarniczej używa się beczki. Metal możemy łatwo czyścić.

Jest to duże ułatwienie w porównaniu z wędzarnią drewnianą i murowaną. Jednak wędzarnia metalowa jest najmniej szczelna, przez co gorzej utrzymuje temperaturę.

Wędzarnie drewniane i murowane są szczelniejsze, trwalsze oraz estetyczniejsze niż metalowe. Ich wykonanie jest stosunkowo droższe.

Z czego składa się wędzarnia?

Każda wędzarnia składa się z paleniska (to tu palić będziesz drewno) i komory wędzarniczej (w tym miejscu umieścisz produkty przeznaczone do wędzenia). Elementem wędzarni może być także kanał dymowy, którym przepływa dym z paleniska do komory wędzarniczej.

Zanim zabierzesz się za budowę wędzarni, zdecyduj, czy chcesz, aby posiadała kanał dymowy. Opinie na temat konieczności jego posiadania są podzielone.

Jedni amatorzy wędzonych produktów nie wyobrażają sobie wędzarni bez niego. Inni – polecają tzw. palenisko bezpośrednie, czyli znajdujące się tuż pod wędzarnią.

Kanał dymowy to rura (długość: ok. 1,3 m, średnica: przynajmniej 120 mm, najlepiej 150 mm) wykonana z materiału odpornego na temperaturę (często wykorzystywane są rury stalowe lub ceramiczne). Nachylona jest pod kątem 10-15 stopni w kierunku komory wędzarniczej (ułatwia to ciąg).

Opcją jest zrobienie kanału z bloczków betonowych, jednak uważać trzeba na wodę gruntową, która może zacząć przedostawać się do środka.

W związku z tym, że często łączenie lub uszczelnianie kanału dymowego może nastręczać trudności (materiały uszczelniające do pracy w wysokich temperaturach, tj. zaprawa szamotowa czy czarny silikon kominkowy, nie są odporne na zamaczanie i zamarzanie, a uszczelniacze przeciwwodne, tj. kleje i silikony - na temperaturę), często polecane są właśnie paleniska bezpośrednie.

Niemniej – im dłuższy kanał wędzarniczy, tym łatwiej uzyskać temperaturę konieczną do wędzenia na zimno, co zapewnia produktom szlachetniejszy smak i na dłużej je konserwuje.

Budowa domowej wędzarni krok po kroku

Najpierw określ, na jaką wędzarnię się decydujesz: pionową czy z kanałem. Warto zaopatrzyć się w projekt. Jeśli jednak, nie chcesz tego robić, pamiętaj po prostu o zasadach, od których nie warto odstępować. Wiele informacji oraz pomocne rady znajdziesz też z pewnością na forach wędzarniczych.

Przygotuj miejsce na wędzarnię. Zastosuj wylewkę – podłoże konstrukcji musi być stabilne. Najważniejszą częścią wędzarni jest palenisko. To ono determinuje takie parametry, jak: temperatura w komorze, ilość wydzielanego dymu, rodzaj wydzielanych substancji – bez względu na użyte drewno, a w konsekwencji smak wędzonki.

Palenisko powinno być szersze od komory. W przypadku wędzarni z kanałem dymnym, palenisko często umieszczane jest w ziemi – tak samo zresztą, jak sam kanał. Zadbaj o to, abyś miał do niego łatwy dostęp – będzie wygodniej dodawać drewno i usuwać żar.

Zwróć uwagę na materiały budowlane. Palenisko wylej betonem lub obłóż czerwoną cegłą (raczej nie szamotką), kamieniami lub materiałami, które szybko oddają ciepło. Palenisko możesz połączyć z komorą za pomocą kanału.

Sama komora wędzarnicza ma mieć kształt małego domku – murowanego, drewnianego, metalowego. Dobrze, aby jej dach był spadzisty i drewniany – ma to zapobiec kumulacji wilgoci. Dach może zastąpić też koc lub jutowy worek. Warto postawić wędzarnię na nóżkach. Jest to też opcja dla wersji z niezakopanym w ziemi kanałem dymnym.

Jak zbudować grill murowany z wędzarnią?

Właściwie warto zapytać: jak wybudować wędzarnię z grillem? Budowa grilla, w porównaniu do budowy wędzarni, jest prosta. Grill zbuduj z cegły lub z kamienia, tworząc konstrukcję określonych elementów.

Skorzystaj z odpowiedniego projektu, których wiele dostępnych jest w sieci. Budując grilla z wędzarnią pamiętaj o tym, że podczas realizacji tego projektu potrzebne ci będzie dużo więcej miejsca, niż gdybyś zdecydował się jedynie na wędzarnię.